Gdy wybieramy działkę, na której zamierzamy wybudować dom, musimy zwrócić uwagę na kilka istotnych kwestii, by uniknąć późniejszych problemów. Poniżej przedstawiamy porady dla osób planujących kupno działki budowlanej.

Należy się upewnić, jaki status ma dana działka i jakie obiekty można na niej zbudować. W tym celu sprawdzamy miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Plany takie są dostępne dla wszystkich w odpowiednim Urzędzie Miasta bądź Urzędzie Gminy. Aby poznać warunki zabudowy, wystarczy znać numer działki. Warunki zabudowy określają rodzaj budynku, jaki może powstać na działce, wymiary elewacji i dachu, powierzchnię zabudowy, a także wymagania dotyczące ochrony środowiska oraz ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego znajdziemy też informacje o ewentualnych inwestycjach planowanych w najbliższej okolicy. W ten sposób możemy się przekonać, czy w miejscu, które obecnie jest ciche i spokojne, w niedalekiej przyszłości nie powstanie autostrada albo hipermarket.

Bardzo ważne jest usytuowanie działki, w tym dostęp do drogi dojazdowej. Zgodnie z prawem każda działka powinna taki dostęp mieć, jednak może on być mniej lub bardziej dogodny, a sama droga też może być różnej jakości. Zdarza się, że dostęp jest jedynie pośredni – przez teren będący czyjąś własnością. Wówczas należy ustanowić służebność przejazdu i przechodu. Według wytycznych Centrum Informacji Geodezyjnej najkorzystniej jest, gdy nieruchomość ma bezpośredni dostęp do drogi publicznej będącej własnością gminy. Sprawdźmy też, czy jest to droga asfaltowa czy polna, czy przewidziane są jakieś prace drogowe, kto i jak o nią dba itp. Należy też ocenić położenie planowanego domu względem stron świata i nasłonecznienie, gdyż wpływa to na koszty ogrzewania. Innym ważnym kryterium wyboru jest dostęp do infrastruktury, takiej jak sklepy, punkty usługowe i transport publiczny.

Weźmy też pod uwagę klasę i rodzaj gleby. Zdarzają się działki sklasyfikowane jako grunty orne i zanim będzie można coś na nich wybudować, trzeba przeprowadzić ich odrolnienie, czyli zmianę przeznaczenia w planie zagospodarowania przestrzennego. Przy glebach wyższych klas (trzeciej i wyżej) może się to okazać bardzo trudne, a nawet niemożliwe. Aby poznać rodzaj gruntu, skorzystajmy z map geodezyjnych lub z usług geologa. Istotna jest nośność, przepuszczalność i poziom wód gruntowych, gdyż wpływa to na rodzaj i koszt prac, jakie będą mogły być prowadzone na działce (np. możliwość budowy podpiwniczenia). Aby dało się postawić budynek na niektórych gruntach (np. organicznych lub o układzie warstwowym), trzeba przeprowadzić dodatkowe prace, które w przypadku domu jednorodzinnego są nieopłacalne; lepiej więc wybrać inną działkę.

Istotną sprawą jest uzbrojenie terenu. Powinny być dostępne przyłącza prądu, gazu, wody i kanalizacji. Prąd jest absolutnym minimum. Jeśli nie ma któregoś z pozostałych mediów, musimy się dowiedzieć, czy jego podłączenie jest możliwe.

Zanim zdecydujemy się na kupno działki (podobnie jak każdej innej nieruchomości), należy zbadać jej stan prawny – czy osoba podająca się za jej właściciela faktycznie ma do niej tytuł prawny i czy żadne osoby trzecie nie mają do niej praw. Zwróćmy szczególną uwagę na służebności i obciążenia hipoteczne. W tym celu sprawdzamy księgę wieczystą – dział drugi, gdzie wpisane jest nazwisko właściciela, oraz dział czwarty, gdzie wpisuje się ewentualne hipoteki.

Trudno stwierdzić, co lepiej wybrać najpierw – działkę czy projekt domu. Jednak gdy szukamy działki, warto już mieć przynajmniej sprecyzowane wyobrażenie o tym, jak nasz przyszły dom ma wyglądać i na jaki możemy sobie pozwolić. Najlepiej, by działka miała szerokość co najmniej dwadzieścia kilka metrów, gdyż pozostawi nam to duży wybór dostępnych projektów domów. Najwięcej możliwości dają działki o regularnym kształcie, zbliżone do kwadratu.