W ustawodawstwie nie jest sprecyzowane, jakie wymiary powinna mieć działka budowlana. Musi ona jednak spełniać wymogi realizacji obiektów budowlanych na jej terenie – w tym mieć cechy geometryczne, które na to pozwalają.

Minimalna powierzchnia działki może być zdeterminowana ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Kluczowe znaczenie mają też przepisy szczegółowe, w tym rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z dnia 12 kwietnia 2002 r. (Dz. U. 75, poz. 690 ze zm.). Określa ono, jakie warunki musi spełniać dom, który chcemy zbudować – a z nich wynika to, jaka działka jest w tym celu potrzebna.

Co do zasady budynek powinien znajdować się w odległości nie mniejszej niż 4 m od granicy działki sąsiedniej, o ile w stronę tej granicy jest zwrócona ściana z oknami lub drzwiami. Jeśli ściana nie ma drzwi ani okien, odległość może wynieść 3 m. Dopuszcza się jednak szczególne przypadki, gdy szerokość działki nie przekracza 16 m i pozwala na to plan zagospodarowania przestrzennego lub decyzja o warunkach zabudowy. Wtedy budynek może się znajdować 1,5 m od granicy. Oprócz tego gmina ustala minimalną odległość budynku od frontu działki (linię zabudowy). Odległość ta często wynosi 5 m, ale możliwe są ustalenia indywidualne. Plan zagospodarowania przestrzennego określa też maksymalną powierzchnię zabudowy działki oraz minimalną powierzchnię biologicznie czynną (teren zielony), która nie może być zabudowana.

Jeśli chodzi o projekty domów, największe możliwości dają oczywiście działki dość szerokie, o regularnym kształcie – kwadratowe lub prostokątne. Najlepiej, by działka miała co najmniej 22 m szerokości – wtedy mamy pewność, że zmieści się na niej typowy dom. Zdarza się jednak, że mamy do dyspozycji działkę wąską (poniżej 16 m szerokości) bądź o nietypowym kształcie, np. rombu czy nieregularnego wielokąta. To oczywiście ogranicza dostępność projektów, a czasem wymusza zamówienie projektu indywidualnego. Jeśli działka jest wąska, najlepiej by dom miał poddasze użytkowe lub podpiwniczenie. Z kolei bardzo duża działka może być trudna do zagospodarowania; wymaga też więcej pracy i czasu.

Natomiast jeśli chodzi o ukształtowanie terenu, najłatwiej jest budować na działkach płaskich. Teren nachylony umożliwia realizację projektów bardzo atrakcyjnych wizualnie, ale zwykle wymaga zastosowania specjalnych rozwiązań budowlanych. Budowanie na zboczu łączy się z większymi kosztami ze względu na dodatkowe roboty ziemne. Aby ograniczyć ilość tych prac, stosuje się podpiwniczenia. Dostępne są specjalne projekty umożliwiające wkomponowanie domu w krajobraz. Nieraz mają one przeszklony front lub taras widokowy. Alternatywą jest niwelacja, czyli wyrównanie terenu.